Τρίτη 5 Δεκεμβρίου 2017

ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΣΣΑΣ

Διεμερίσαντο τα ιμάτιά μου εαυτοίς και επί τον ιματισμόν μου έβαλον κλήρον.

1899 - 1987

     Ο Ιωάννης Δημητρίου Πασσάς υπήρξε ένας από τους πλέον φωτισμένους διανοητές του συγχρόνου Ελληνισμού,, με τον λογισμό του εστιασμένο στο άτμητο εθνικό συμφέρον και τη καρδιά αφιερωμένη στην πνευματική προσφορά υπέρ των Ελλήνων.

     Υπήρξε ο πνευματικός γεννήτωρ Διευθυντής της Εγκυκλοπαιδείας του «Ηλίου» η οποία απεδείχθη η ποιοτικότερη παγκοσμίως εις ό,τι αφορά στον Ελληνισμό, πρωτοεκδοθείσα το 1948 - 1954 και επανεκδοθείσα το 1958 - 1962, με τρίτην έκδοση το 1979 -1982.

     Γεννημένος το 1899 εις την Αμαλιάδα της Ηλείας, ο Ιωάννης Δ. Πασσάς υπήρξε σύγχρονος του Ίωνος Δραγούμη και του Περικλέους Γιαννοπούλου, σπούδασε δε δημοσιογραφία αρθρογραφώντας σε πολλά έντυπα της εποχής του με μία αρθρογραφία μεστή εθνικής αγωνίας και δημοσιογραφικού ήθους. Πατέρας του ήταν ο Δημήτριος Πασσάς που κατάγονταν από το χωριό Μαγούλιανα Βυτίνας της επαρχίας Γορτυνίας στο νομό Αρκαδίας, ενώ η μητέρα του το γένος Κανελλοπούλου ήταν από τα Καλάβρυτα. Ο Ιωάννης παρακολούθησε τα μαθήματα του Σχολαρχείου στη γενέτειρα του όπου έμαθε πολύ καλή ορθογραφία και γραμματική της καθαρεύουσας και της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας. Του άρεσε να διαβάζει έργα του Ξενοφώντα και του Θουκυδίδη από το πρωτότυπο. Ήταν παντρεμένος με τη Δέσποινα Πασσά, που απεβίωσε πριν από το δικό του θάνατο και με την οποία δεν απέκτησαν απογόνους.

     Από την ηλικία των δεκατεσσάρων ετών υπήρξε επαρχιακός ανταποκριτής της περιοχής του για λογαριασμό της Αθηναϊκής εφημερίδος «Νέα Ελλάς» του Κουτούπη. Μετά το σχολαρχείο μετακόμισε κι εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου αρχικά εργάστηκε ως διορθωτής στην εφημερίδα «Ακρόπολις» του Βλάση Γαβριηλίδη. Σταδιακά ξεκίνησε να εργάζεται ως δημοσιογράφος δημοσιεύοντας άρθρα σε εφημερίδες της εποχής, και το 1919 άρχισε τη συνεργασία του με την αθηναϊκή εφημερίδα «Εμπρός», όμως ύστερα από σύντομο διάστημα επιστρατεύτηκε και στάλθηκε στην Μακεδονία. Το 1920 συνεργάστηκε με την εφημερίδα «Φως» της Θεσσαλονίκης και το 1921–22 με την εφημερίδα «Κόσμος» της Σμύρνης. Το 1921 με ειδική άδεια παρακολούθησε την Μικρασιατική εκστρατεία ως πολεμικός ανταποκριτής για λογαριασμό των εφημερίδων «Κόσμος» της Σμύρνης και «Νέα Ημέρα» των Αθηνών.

     Αποστρατεύθηκε το Φθινόπωρο του 1922 μετά την Μικρασιατική καταστροφή και μέχρι το 1928 εργάστηκε ως συντάκτης ή Αρχισυντάκτης στις Αθηναίκές εφημερίδες «Αμάλθεια», «Σκριπ», «Ελεύθερος Τύπος», «Νέα Ημέρα» και «Αθηναϊκή». Το 1923 ως προϊστάμενος της συντάξεως του «Σκριπ» ήταν παρών και περιέγραψε την αναχώρηση από την ακτή Ξαβερίου του Βασιλιά Γεωργίου Β’ από την Ελλάδα, πραγματοποιώντας πωλήσεις 75.000 φύλλων, ενώ το 1924 ως συντάκτης της εφημερίδος «Ελεύθερος Τύπος» δημοσίευσε σειρά άρθρων με τίτλο «Το Κατηγορώ» [1] του Στρατηγού Αναστασίου Παπούλα, που αποκάλυψαν μέρος της δραματικής περιπέτειας της Μικρασιατικής καταστροφής.

     Το 1933, εποχή που χαρακτηρίστηκε από την κυριαρχία του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο Πασσάς εξέδωσε την εφημερίδα «Ημερήσιος Κήρυξ» που αντιπολιτεύονταν το Λαϊκό Κόμμα. Μετά το αποτυχημένο Βενιζελικό στρατιωτικό κίνημα της 1ης Μαρτίου του 1935, απαγορεύθηκε η έκδοση της εφημερίδος του και ο Πασσάς εγκαταστάθηκε στη Γαλλία, απ' όπου επέστρεψε λίγο καιρό αργότερα. Τον Σεπτέμβριο του 1936, μετά την επικράτηση του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου 1936 υπό τον Ιωάννη Μεταξά, ο Πασσάς προχώρησε στην έκδοση του λογοτεχνικού περιοδικού «Το Έργον», με φιλολογικό και κοινωνικό περιεχόμενο και πωλήσεις περί τα 160.000 φύλλα εβδομαδιαίως αντιτιθέμενος προς την αντιφατική προσωπικότητα του Ιωάννη Μεταξά. Στο περιοδικό του συγκέντρωσε ικανό επιτελείο, που το αποτελούσαν οι κορυφαίοι εκπρόσωποι της εθνικιστικής πτέρυγας των λογοτεχνών, όμως οι πωλήσεις του μειώθηκαν καθώς οι συνεργάτες του απομακρύνθηκαν και ακολούθησαν τον εθνικιστή Κωστή Μπαστιά στην έκδοση του περιοδικού «Ελληνικά Γράμματα», που είχε την υποστήριξη του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου. Ο Ιωάννης Πασσάς εξέδωσε την εβδομαδιαία επιθεώρηση «Ήλιος», το 1939, εγκυκλοπαιδικής μορφής και εκλαϊκευτική της Επιστήμης, για την οποία επέλεξε καλούς συνεργάτες, νέους επιστήμονες και λογοτέχνες. Τον Ιωάννη Πασσά προσπάθησε να εξοντώσει οικονομικώς η αστική μεταξική ακροδεξιά αλλά ο Ιωάννης Πασσάς, παρά την πικρία του για την αντιμετώπισή του από εκείνους οι οποίοι θα έπρεπε να τον σεβαστούν, μετά την πτώση του αμφιλεγόμενου καθεστώτος της 4ης Αυγούστου, παραδέχθηκε την κοινωνική προσφορά του Ιωάννη Μεταξά.

     Κατά την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Ιωάννης Πασσάς υπήρξε από τα πρόσωπα τα οποία επέδειξαν υψηλό ενδιαφέρον για τα εσωτερικά "πράγματα" της χώρας καθώς και για την προστασία των Συνελλήνων που υπέφεραν από τα δεινά του αποκλεισμού των Βρεταννών με αποτέλεσμα την τραγική πείνα του 1941 και τους αμέτρητους θανάτους που ψευδώς "χρεώθηκαν" στους Γερμανούς. Ο Ιωάννης Πασσάς προσέφυγε πολλές φορές στο σπίτι του φιλέλληνος και ουσιαστικού "υπερκυβερνήτη" της Ελλάδος κατά την διάρκεια της κατοχής, Ιωάννη Βουλπιώτη με τον οποίο συνεργάσθηκε συχνά για την βελτίωση των κατοχικών συνθηκών επ'  ωφελεία όσων είχαν ανάγκη και, μεταπολεμικώς, ο Ιωάννης Βουλπιώτης σε συχνές αναφορές του ενώπιον σημαντικών προσωπικοτήτων (Σίτσας Καραϊσκάκη, Νικολάου Γορδίου, Ευαγγέλου Τζιγκιρίδη, Νικολάου Αβραμοπούλου-Ηρακλείτου κλπ) που λάβαιναν χώρα στην γνωστή πολυκατοικία της οδού Βασ. Γεωργίου Β', δίπλα στα Ανάκτορα, ανεφέρετο στο διαπρύσιο ενδιαφέρον του Ιωάννη Πασσά υπέρ Συνελλήνων. 

     Ακολουθώντας την τακτική της ιστορικής φαλκιδεύσεως τα "παπαγαλάκια" της εγχώριας παραπληροφορήσεως προσεπάθησαν να εμφανίσουν τον Ιωάννη Πασσά να συνεργάζεται με τον πράκτορα της βρεταννικής "Intelligence Service", αστυνομικό διευθυντή επί κατοχής Άγγελο Έβερτ, για την -δήθεν- "σωτηρία" Ελλήνων, κάτι εντελώς ψευδές και απατηλό. Με παραπλανητικές αοριστολογίες του τύπου "λέγεται" ή "ακούστηκε" αυτοί οι πονηροί διαδοσίες προσπαθούν να εμφανίσουν τον Ιωάννη Πασσά ως ανακόλουθο των επιλογών του οι οποίες, ακόμη από την προπολεμική περίοδο, ήσαν -σταθερά!- αντίθετες με τις βλέψεις των Βρεταννών να διεισδύσουν και να κατακτήσουν την Ελλάδα, σύροντάς την στον παγκόσμιο πόλεμο τον οποίο οι ίδιοι προκάλεσαν προς όφελος, πρωτίστως, των δικών τους αποικιοκρατικών συμφερόντων και, δευτερευόντως, υποκινούμενοι από τον διεθνή σιωνισμό ο οποίος είχε ενωρίς και δια του μασωνικού "Σκωτικιού Δόγματος" διαβρώσει την βρεταννική κοινωνία. Ο Ιωάννης Πασσάς ως διορατικός μελετητής της Ιστορίας είχε εγκαίρως διαγνώσει τα "προπολεμικά πράγματα" και είχε ταχθεί αποφασιστικά κατά της εγχώριας αμοραλιστικής "δεξιάς". 

     Ο Ιωάννης Πασσάς, κατά την διάρκεια της κατοχής, αν και υπεβλέπετο ασφυκτικά από τους αγγλόδουλους μεταξικούς κύκλους μεταξύ των οποίων και ο εγκάθετος Άγγελος Έβερτ, ουδέποτε ενοχλήθηκε από τις Γερμανικές Αρχές οι οποίες ανταποκρίθηκαν σε κάθε έκκλησή του για την διευκόλυνση όσων προέβαλαν δίκαιη ανάγκη.

      'Υγιής νους' ο Ιωάννης Πασσάς στάθηκε αντίθετος όχι μόνον με το μεταξικό καθεστώς αλλά και με τον κομμουνισμό, τοποθετημένος συνειδητά, απροσωπόληπτα και ακομμάτιστα με το εθνικό συμφέρον. Και, όπως ήταν φυσικό, κατά τον συμμοριτοπόλεμο, ήδη από τον Δεκέμβριο του 1944 ο Ιωάννης Πασσάς και η σύζυγος του συνελήφθησαν από τις ένοπλες συμμορίες των οπαδών του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος και ενώ η σύζυγος του αφέθηκε ελεύθερη, ο ίδιος κρατήθηκε στο στρατόπεδο της Ελευσίνας απ’ όπου θα μετάγονταν προς τη Θήβα και τη Λαμία με άλλους κρατούμενους, πολλοί από τους οποίους πέθαναν από τις κακουχίες ή εκτελέστηκαν από τους δολοφόνους κομμουνιστές στη διάρκεια της διαδρομής. Ο Ιωάννης Πασσάς, μαχητικότατος και αποφασιστικός καθώς ήταν κατάφερε να ξεγελάσει τους κομμουνιστές ανθρωποφύλακές του και να δραπετεύσει, επιστρέφοντας ελεύθερος στην Αθήνα. 

     Μεταπολεμικώς, στη παρωδία των στημένων "δικών" των "δωσιλόγων", ο Ιωάννης Πασσάς δεν κατάφερε να σταθεί εκτός διώξεων και, όπως ήταν φυσικό, κατηγορήθηκε από την ντόπια δεξιά ως δωσίλογος και αθωώθηκε με έκδοση βουλεύματος, όταν άλλοι ατυχέστεροι, με ψευδείς συκοφαντίες κομμουνιστοσυμμοριτών οδηγήθηκαν στο θάνατο. Οποία, δε σύμπτωση, την ίδια ταλαιπωρία της παραπομπής σε δίκη-μαϊμού υπέστη και ο προσωπικό φίλος του Αδόλφου Χίτλερ και σύζυγος της κόρης του von Siemens. Ιωάννης Βουλπιώτης ο οποίος και αυτός, μεταπολεμικώς, παρεπέμφθη σε μία παρωδία δίκης "δωσιλόγων" με σενάριο στημένο από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον εκδότη της δεξιάς εφημερίδος Α. Κύρου (η κλίκα των αγγλοδούλων πάντοτε σε αγαστή συνεργασία)  για να απαλλαγεί τελικώς -και αυτός!- μετά από αρκετές ταλαιπωρίες.

     Τον Δεκέμβριο του 1945 επανεξέδωσε τον «Ήλιο» και από το 1948 άρχισε την έκδοση του Λεξικού (της Εγκυκλοπαίδειας). Tο 1945 εξέδωσε το Ιστορικοφιλοσοφικό έργο «Μετά την θύελλα», το 1946 «S.O.S» και το «Πώς θα γίνει ο τρίτος Γύρος», έργον προφητικό, διότι προέβλεψε διά αυτού την συντριβή Κομμουνιστοσυμμοριτών. Τέλος το 1947 εξέδωσε «Ο Άνθρωπος αυτό το κτήνος», το οποίον γνώρισε πρωτοφανή κυκλοφορία στην Ελλάδα και μεταφράσθηκε στην Αγγλική και Ολλανδική, την εποχή εκείνη. Συνέγραψε την «Εισαγωγή» και την «Προϊστορίαν» του τόμου «ΕΛΛΑΣ», όπως και τα άρθρα «Κομμουνισμός», «Βολταίρος», «Βενιζέλος» και άλλα δευτερεύοντα άρθρα στην πρώτη έκδοση της Εγκυκλοπαίδειας (1948 – 1952). Στο άρθρο «Προϊστορία» (Εγκυκλοπαίδεια Ήλιος) για πρώτη φορά αποκαλύπτεται και αποδεικνύεται ότι οι Έλληνες είναι οι αρχαιότεροι κάτοικοι της Μεσογείου βάση αρχαίων Ελληνικών κειμένων και άλλων στοιχείων, που αγνοούσαν ή τουλάχιστον δεν είχαν επικαλεσθεί ή είχαν διαστρεβλώσει ορισμένοι ξένοι δήθεν φίλοι μας ιστορικοί και ερευνητές, αλλά και των πορισμάτων των αρχαιολογικών ανασκαφών που είχαν γίνει στο Μεσογειακό χώρο υπό νεωτέρων επιστημόνων. 

     Μετά τον πόλεμο και την απελευθέρωση της Ελλάδος και από το 1950 ο Ιωάννης Πασσάς είχε στραφεί στην αγορά και την πώληση ξένων μετοχών ενώ, περί το 1955-56, εγκαταστάθηκε, ουσιαστικά, στη Γενεύη της Ελβετίας, όπου ως χρηματιστής, επένδυε σημαντικά ποσά σε έργα τέχνης και κοσμήματα, δημιουργώντας την τεράστια συλλογή την οποία προόριζε ως μουσειακό επίκεντρο διαδόσεως της Ευρασιατικής Τέχνης στην Ελλάδα και η οποία, όπως εν συνεχεία θα δούμε, είχε τραγική κατάληξη εξ αιτίας της προσωπικής εμπαθείας του εθνιοπροσδότη Κωνσταντίνου Καραμανλή και του, ομοίως, εθνοπροδοτικού καθεστώτος της "μεταπολίτευσης' που οδήγησε την σύγχρονη Ελλάδα στο σημερινό της κατάντημα .

     Το 1964, όταν ολοκληρώθηκε η δεύτερη έκδοση του «Εγκυκλοπαιδικού Λεξικού» και εξεδόθη και το «Επίτομο Ορθογραφικό και Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό», ο Ιωάννης Πασσάς συνέχισε μόνο την έκδοση του περιοδικού «Ο Ήλιος», το οποίο σημείωσε μικρή κυκλοφορία, εξέλιξη που τον ώθησε να σταματήσει να ασχολείται με τις εκδόσεις.

     Στη συνέχεια, μέχρι το 1970 δια άρθρων στην εφημερίδα «Εστία» υποστηρίζει ότι οι Έλληνες υπήρξαν οι αρχαιότεροι κάτοικοι της Μεσογείου. Τόσο οι Έλληνες ειδικοί επιστήμονες, οι οποίοι επιμελώς αποφεύγουν να σχολιάσουν και να επικρίνουν ή να αποδεχθούν την άποψη αυτή, όπως και ορισμένοι ξένοι, δεν αντελήφθησαν ότι και η Μεγάλη Βρετανική Εγκυκλοπαίδεια στην τελευταία έκδοσή της (1974-1976) αποδέχεται την άποψη εις το άρθρο «Ευρώπη» εμφανίζει τους Αιγαίους και τους Έλληνες ως τους αρχαιότερους κάτοικους της Μεσογείου. Με αυτή την διαπίστωση περί Ελλήνων στον μεσογειακό χώρο συντάσσονται και δύο εξέχοντες Γερμανοί αρχαιολόγοι, ο Καρλ Μπλέγκεν και Χανς Μπούχολτς.  

     Ο Ιωάννης Πασσάς, ως βαθύτατα πολιτικό ον, ουδέποτε επέτρεψε στον εαυτό του να μιανθεί από τον κομματισμό αλλά είχε στενότατη σχέση με την πολιτική και το 'πολιτικό γίγνεσθαι' της Ελλάδος. Κυρίως, είχε την οξυδέρκεια χωρίς να εμπλακεί με την Επανάσταση της 21ης Απριλίου 1967 να επιδράσει ευμενώς στον επικεφαλής της Γεώργιο Παπαδόπουλο προκειμένου να την πολιτικοποιήσει δια της αναδείξεως εκλεγμένης κυβερνήσεως. Αυτό όμως, ήταν σε απόλυτην αντίθεση με τα σχέδια των Αμερικανών οι οποίοι ήθελαν "κυβέρνηση" στρατιωτικών ανδρεικέλων μη υποστηριζομένων από λαϊκό έρεισμα ώστε να μπορούν να διαχειρίζονται καθ΄ υπόδειξη τη μοίρα της Ελλάδος με αποτέλεσμα η πειθώς του Ιωάννου Πασσά επί του Γεωργίου Παπαδοπούλου και η επιλογή του τελευταίου της εξόδου προς πολιτικοποίηση να έχει ως συνέπεια την κατάρρευση του στρατιωτικού καθεστώτος από τους ίδιους τους "αρχιτέκτονές" του Αμερικανούς, οι οποίοι συνέχισαν να κυβερνούν μέχρι σήμερα την χώρα με τις εγκάθετες μεταπολιτευτικές μαριονέτες τους οι οποίοι ως Πρωθυπουργοί και Πρόεδροι Δημοκρατίας εξοντώνουν τον Ελληνισμό από το 1974 μέχρι σήμερα.

     Όπως προαναφέρθηκε, ο Ιωάννης Πασσάς με τις τεράστιες γνώσεις του αλλά και την ισχυτρότατη οικονομική κατάστασή του την οποία, ως αυτοδημιούργητος και μακράν ευνοιών, κατάφερε να επιτύχει, όχι μόνον υπήρξε φιλότεχνος αλλά και σε θέση να αποκτά καλλιτεχνικά έργα υψηλοτάτου επιπέδου αναπτύσσοντας την προσωπική του, αρχικώς, συλλογή και σχεδιάζοντας, μελλοντικώς, να την εξελίξει σε Μουσείο, συνεισφέροντας στον Πολιτισμό της Πατρίδος του.

     Παρακινούμενος από την ευρύτατη παιδεία και καλλιέργειά του, κατάφερε να ξεπεράσει "εθνικιστικές" αγκυλώσεις, θελγόμενος από την κατανόηση του Κόσμου δια της Τέχνης του, με αποτέλεσμα να εστιάζει την συλλεκτική του δραστηριότητα, παραλλήλως, στην Τέχνη της Ευρώπης αλλά και της Ασίας. Άλλωστε, οι πνευματικοί "κύκλοι" μέσα στους οποίους ανέλιξε την αισθητική του, δηλαδή, εκείνοι των Ελλήνων Εθνικοσοσιαλιστών, προσέβλεπαν στον Κόσμο πέραν αγκυλωτικών "συνόρων" και μακράν ρατσιστικών εμμονών.

     Με πολύ γνώση, προσοχή, υπομονή αλλά και διάθεση τεραστίων κεφαλαίων, ο Ιωάννης Πασσάς κατάφερε να συγκροτήσει μιαν ανεκτίμητη συλλογή έργων Τέχνης που σκιαγραφούσε πληρέστατα το καλλιτεχνικό πνεύμα της Ευρώπης και της Ασίας, μοναδική στην Ευρώπη.

     Ο γράφων ο οποίος έχει επισκεφθεί πάμπολλα Μουσεία στην Ευρώπη με ανάλογες συλλογές, αλλά και την συλλογή του Ιωάννη Πασσά στο κτήριο της Ευελπίδων και Κυψέλης πριν την "περίεργη" κλοπή του, βεβαιώνει την πέραν κάθε ανταγωνισμού υπεροχή της τελευταίας τόσο ως προς την ποιότητα αλλά και ως προς την ποσότητα εκτιθέμενων αντικειμένων.

     Ο Ιωάννης Πασσάς, ήδη από την εποχή της Επαναστάσεως της 21ης Απριλίου είχε αποσπάσει την συγκατάθεση των Συνταγματαρχών ώστε αυτή η πολύτιμη συλλογή να αποδοθεί στον Ελληνικό Λαό με την μορφή ενός συγχρόνου Μουσείου για την ανέγερση του οποίου οι Συνταγματάρχες είχαν παραχωρήσει χώρο, ακριβώς προς της Σχολής των Ευελπίδων στο Πεδίο του Άρεως, η ανέγερση, δε, αυτή άρχισε πριν την αποφράδα "μεταπολίτευση" της οποίας η μοιραία έλευση βρήκε το υπό ανέγερση κτήριο "στα μπετά".

     Δυστυχώς, ο μεταπολιτευτικός δυνάστης Κωνσταντίνος Καραμανλής, αγροίκος και άξεστος καθώς ήταν, ουδέποτε είχε συγχωρήσει τον Ιωάννη Πασσά για την αποστροφή που του είχε επιδείξει στο παρελθόν, όπου και αν είχαν "διασταυρωθεί" και όχι μόνον απαγόρευσε την ολοκλήρωση των εργασιών του νέου Μουσείου αλλά και διέταξε την κατεδάφιση του κτηρίου ενθαρρρύνοντας την ανέγερση στον ίδιο χώρο και, μάλιστα, παράνομης και χωρίς καμία άδεια, μιας ...καφετέριας που υπάρχει μέχρι και σήμερα με το όνομα "Δέλεαρ".

     Αυτός ο άξεστος μητραλοίας με το όνομα Κωνσταντίνος Καραμανλής, μεταξύ των άλλων εγκλημάτων του ήταν και η αποτροπή της ανεγέρσεως ενός Μουσείου στη θέση του οποίου προτίμησε μια ...καφετέρια-επικέντρου ανθρώπων της νύχτας.

     Παρά την κατεδάφιση του Μουσείου, ο Ιωάννης Πασσάς ουδέποτε έπαυσε να επιδιώκει την δωρεά της συλλογής του στο κράτος ώστε να την απολαύσουν οι Έλληνες και, το 1984 συγκροτεί Ίδρυμα υπό την επωνυμία "Νέον Μουσείον Ευρωπαϊκής και Ανατολικής Τέχνης" και επιμένει στον ευγενή σκοπό του, όμως τα μεταπολιτευτικά αστεία...υπουργεία "Πολιτισμού" κωφεύουν και οι παράγοντές τους δείχνουν να δρομολογούν μία διαδικασία σφετερισμού της συλλογής η οποία, τελικώς, κατασπαράσσεται από τους μεταπολιτευτικούς "παράγοντες" για να καταλήξει όπως άδοξα και αδικαιολόγητα κατέληξε σε άσχετους αποδέκτες, μέσα από περίεργους και αδιαφανείς διαχειριστικούς "χειρισμούς".

     Τα έργα της συλλογής αυτής ήσαν και πολλά και σπουδαία, με δύο βασικά σκέλη: Αφ'  ενός την συλλογή κοσμημάτων και πολύτιμων λίθων και αφ'  ετέρου την συλλογή μοναδικών έργων ευρωπαϊκής και ασιατικής τέχνης. 

     Το καλοκαίρι του 2005, μετά από αίτημα του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, το "Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο" συζήτησε το θέμα της "αξιοποιήσεως" [διαρπαγής κι εξαφανίσεως;] της συλλογής και "αποφάσισε" 190 αρχαία αντικείμενα να καταλήξουν ως χρησιδάνειο στο, θεματολογικώς άσχετο, ...Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και τα υπόλοιπα στο, επίσης, θεματολοφικώς άσχετο, ...Βυζαντινό Χριστιανικό Μουσείο, προκειμένου να "συντηρηθούν" και να παρουσιαστούν σε εκθέσεις {δεν προσέξαμε κάτι τέτοιο], με την συγκατάθεση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Πασσά {ουδεμία σχετική ανακοίνωση προσέξαμε, επίσης...]. 

     Ουδέποτε μάθαμε πόσα και ποια αντικείμενα τέχνης άφησε μετά τον θάνατό του ο Ιωάννης Πασσάς ώστε να γνωρίζουμε επακριβώς πόσα "διενεμήθησαν" στα δύο Μουσεία από το "Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος Πασσά" με αποτέλεσμα να διατηρούμε πολλά εύλογα και αυτονόητα ερωτηματικά για την χρηστή διαχείριση της συλλογής. Κανένα κατάλογο με απαριθμισμένα και καταγεγραμμένα τα αντικείμενα, αμέσως μετά τον θάνατό του και πριν την τελική "διανομή" τους στα δύο Μουσεία, πάρα πολλά χρόνια μετά τον θάνατο του Ιωάννου Πασσά, δεν καταφέραμε να εντοπίσουμε και αυτό μας γεννά πλείστες όσες υποψίες...

     Τελικώς, η διασπαρείσα συλλογή, εμφανίζεται  "ετεροχρονισμένα" σαν αποτελούμενη από: 580 έργα ασιατικής τέχνης, 173 "αντίγραφα" [και μη ξέροντας τι πραγματικά άφησε πίσω του ο Ιωάννης Πασσάς δεν πειθόμεθα ότι πράγματι άφησε ..."αντίγραφα"]  δυτικοευρωπαϊκής ζωγραφικής, ελαιογραφίες σε μουσαμά και ξύλο, φιλοτεχνημένες πιθανότατα ανάμεσα στα τέλη του 19ου έως τις πρώτες δύο δεκαετίες του 20ού αιώνος, 90 έργα δυτικοευρωπαϊκής πορσελάνης. Στην ίδια συλλογή της οποίας η "καταγραφή" πολλά χρόνια μετά τον θάνατο του Ιωάννη Πασσά επαναλαμβάνει την λέξη "αντίγραφα" χωρίς να αποδεικνύεται ότι ο Ιωάννης Πασσάς κατέλειπε, όντως, "αντίγραφα", ανφέρονται 167 έργα του 15ου ως και του 19ου αιώνα μεγάλων Ευρωπαίων ζωγράφων, όπως του Γκρέκο, του Τισιανού, του Ρούμπενς και του Βαν Ντάικ που χαρακτηρίζονται "αντίγραφα" αλλά φαντάζεται κανείς ότι αυτό δεν επιβεβαιώνει ότι ο Ιωάννης Πασσάς άφησε όντως "αντίγραφα" , ενώ στην περίπτωση που άφησε πίσω αυθεντικά έργα αυτών των δημιουργών τα οποία, πιθανώς, αντικατεστάθησαν, τι τεράστια οικονομικά οφέλη θα είχαν οι αντικαταστάτες...

     Ωστόσο, μετά τον θάνατο του αειμνήστου Ιωάννου Πασσά η συλλογή του, επί χρόνια, υφίσταται μία μεθοδική υποτίμηση και ευτελισμό  από διαφόρους συστημικούς "παπαγάλους" οι οποίοι υπό διάφορες ιδιότητες την λοιδωρούν και την απομειώνουν αξιακώς. Όμως, όταν τελικώς η συλλογή διαμοιράζεται ως "τα ιμάτια επί των οποίων ετέθη κλήρος" στο Βυζαντινό Μουσείο, ο διευθυντής του  Κωνστάντιος βεβαίωσε την αυθεντικότητα και υψηλή συλλεκτική αξία όλων των αντικειμένων της συλλογής Ιωάννου Πασσά.

     Τέλος, μία εκτεταμένη κλοπή των πολυτίμων αντικειμένων της συλλογής, σημειώνεται υπό λίαν "περίεργες" συνθήκες στο κτήριο των οδών Ευελπίδων 1 και Κυψέλης όπου φυλάσσεται υπό την ευθύνη του "Διοικητιού Συμβουλίου του Ιδρύματος Πασσά". Μια ημέρα κατά την οποία το κτήριο δεν είχε ρεύμα και ο συναγερμός δεν λειτουργούσε [...] μπήκαν κλέφτες στο "μαντρί" κι ...έκλεψαν το λαγιαρνί. Ουδέποτε μάθαμε ΠΟΙΑ και ΠΟΣΑ αντικείμενα εκλάπησαν, ουδέποτε είδαμε τις φωτογραφίες τους δημοσιοποιημένες όπως οι διαχειριστές είχαν στοιχειώδη υποχρέωση και όπως τηρείται σε παρόμοιες υποθέσεις ώστε να αποτραπεί η διοχέτευση των κλοπιμαίων στο εμπόριο... Ουδέποτε έγινε γνωστό ΠΩΣ οι κλέφτες ...ενημερώθηκαν για την διακοπή ρεύματος [παραπέμπει σε πολύ "εσωτερική" υπόθεση] και την συνεπακόλουθη διακοπή λειτουργίας του συναγερμού που τους ...διηυκόλυνε στη μεγάλη ...μπούκα... Ουδέποτε έγινε γνωστό ΠΟΙΟΙ ΗΣΑΝ ΟΙ ΔΡΑΣΤΕΣ ή ΠΟΙΑ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ για μια τόσο σημαντική κλοπή με λεία εκατομμυρίων ευρώ... Τέλος πάντων, η κλοπή [εντός ή εκτός εισαγωγικών, δεν έχει σημασία] υπήρξε το κερασάκι στη τούρτα του κατασπαραγμού της συλλογής του Ιωάννου Πασσά  του οποίου το λάθος ήταν η παράβλεψη του ότι ο Άνθρωπος έχει ημερομηνία λήξεως και γι αυτή θα πρέπει ο κάθε ενδιαφερόμενος να προβλέπει την συνέχεια των οραμάτων του σε άξια χέρια.

     Συμπερασματικώς, η περίεργη "παράλειψη" της έγκαιρης και λεπτομερούς καταγραφής και δημοσιοποιήσεως, αμέσως μετά τον θάνατο του Ιωάννη Πασσά, της πολύτιμης συλλογής έργων τέχνης του, η συστηματική δυσφήμιση επί χρόνια από διαφόρους τους οποίους "απέφυγε" να διαψεύσει το "Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος Πασσά", η περιεργότατη εκτεταμένη κλοπή ελλείψει συναγερμού λόγω διακοπής ρεύματος [...]  και ο τελικός διαμοιρασμός αυτής της συλλογής σε, θεματολογικώς, άσχετα Μουσεία, κάθε άλλο παρά δείχνει χρηστή διαχείριση από πλευράς πολλών και "αρμοδίων" αυτού του καλλιτεχνικού θησαυρού ο οποίος αποτελεί κτήμα του Ελληνικού λαού.

     Πραγματικά, τα "σάβανα" του εκδότη των "ΟΡΦΙΚΩΝ" ευπατρίδη Ιωάννου Πασσά θα "φλέγονται" στον τάφο του με τα απομεινάρια της κατασπαραγμένης συλλογής του στις αποθήκες του ..."Βυζαντινού Μουσείου" και "αλλαχού", επακριβέστερα, στα χέρια των κλεφτών που άδειασαν το κτήριο της Ευελπίδων 1 και Κυψέλης...

     Το ηθικό δίδαγμα από το 'πέρασμα" του ευπατρίδη Ιωάννου Πασσά είναι ότι η περιρρέουσα αθλιότητα μιας δημοκρατικότατης αντιφασιστικής, κοινωνίας της οποίας η εγγενής διαφθορά καταστρέφει κάθε όραμα υπαγορεύει την ένταση της προσοχής όλων όσων μοχθούν υπέρ Πολιτισμού. Διότι, ουδέν αισχρότερον των αναξίων επιγόνων.

Νικ. Λαδάς

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.