Η ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ
ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΘΟΥΚΙΔΙΔΗ
Πανεπιστημιακη διαλεξις
του Γερμανου Φιλολογου Heinrich Weinstock ...1934.
.
Οι Ελληνες αυτοπροσδιοριζονταν
και ηταν πραγματι ο κατ εξοχην πολιτικος λαος.Καθε ουσιαστικος τους λογος ,ηταν
ενας πολιτικος λογος,καθε ελληνικη δημιουργια ,αποτοκος της πολιτικης τους
ευρυσχιδους υποστασεως.Η πολιτικη διασταση του ατομου στην φυσικη του
κοινοτητα,ηταν κατι φυσικως αυτονοητο.Η πολιτικη του λειτουργια,ηταν η βασικη
νοηματοδοτηση του.Η συμμετοχη του στους αγωνες και στο πεπρωμενο
της,συγκροτουσε την ψυχοσωματικη του ολοκληρωση και αιτιολογηση..Το ατομον,ως
αφηρημενη εννοια,εκτος πολιτικης ιεραρχικης κοινοτητος,της Πολεως,δεν υπηρχε...
.
Η θεματικη της
υψηλους ποιησεως δεν σηματοδοτουσε μονον την πνευματικη αλλα και την πολιτικη
ιστορια της Ελλαδος.Διοτι στην ποιηση,τα
ελληνικα γενη αναγνωρισαν πρωτιστως, την κοινη τους καταγωγη και δια του
κοσμου της ποιησεως μετεφερθηκε και στην μορφη της κλασικης Πολεως,το τραγικο
προβλημα παντος πολιτικου βιου.Η αντιθεση του ατεγκτου ενστικτου της φιλοδοξου
ατομικοτητος...ηρωικη εποχη.. με την επιτακτικη αξιωση της κοινοτητος..
.
Και αυτη η αντιπαραθεσις,η οποια σημαδεψε την σφριγωδη
εκκολαψη της Πολεως, υπηρξε ο μαγνητης ,που εφελκυσε στην εμπνευση των ποιητων,
το συμπλεγμα των κινητροδοτησεων των αγωνων και των περιπετειων,που αποδιδονται
συναρπαστικα στα επη της ηρωικης περιοδου ,κατασταλαγμενα στην εσωτερικη συνοχη
της μεγαλης ποιησεως.Ο δωρικος ναος,αυτο το θαυμα απαραμιλλης λιτης
ερασμιοτητος εκφραζει πολιτικη αρχιτεκτονικη,καθε μορφη σμιλευμενη στο
μαρμαρο,καθε ιδανικο προτυπο πειθαρχημενης ελευθεριας εκδηλωνουν μια πολιτικη
γλυπτικη..
.
Οπως θαυμαζουμε τα αναγλυφα του Παρθενωνος,στην εντονη ενοτητα της
ποικιλομορφιας,ετσι ακριβως βιωνουμε στην τελικη αποθεωση της Ορεστειας του
Αισχυλου,την γενεση της Πολεως ,ως νικη της Ταξεως επι του Χαους.Αυτη η
Ταξις,ομως,δεν καταστρεφει το σκοτεινο βαθος της πρωτολειου κοιτιδος της,οπως
συνεβη στην εποχη του..διαφωτισμου,αλλα την διακρατει με σεβας.Οι ελεγειες του
Σολωνος,οι υμνοι του Πινδαρου,οπως επισης οι πλατωνικοι διαλογοι και τα βιβλια
του Αριστοτελους,ειναι αυτοφυεις μαρτυριες της Πολεως και της πολιτικης
οντοτητος..
.
Και αυτες οι μαρτυριες,καποτε αποδιδουν την εικονα μιας
ευαρμοστου Πολεως,ενιοτε ομολογουν την προσπαθεια της να αποτρεψει την
καταστροφη,δια της αποκαταστασεως του συνεκτικου της ιστου η,και ακομα περιγραφουν την κατασταση
διαφθορας ,και τον αγωνα ανασυγκροτησεως ,δια της κινητοποιησεως των αρχεγονων
δυναμεων .Επιλεγουμε τον Θουκιδιδη για μια νεα γονιμη συναντηση με τους
Ελληνες.Και αυτο δεν συμβαινει μονον, διοτι το παραδειγμα αυτου του μεγαλου
Ιστορικου,θα μπορουσε να μας δωσει την αμεσοτερη επαφη με την ελληνικη Πολη και
την πολιτικη της υπαρξη .,λογω της
πολιτικοτητος του ιστορικου του εργου.Θα μπορουσαμε να προσεγγισουμε βαθυτερα
την ελληνικη ικανοτητα της πολιτικης οντοτητος,στην πηγη της ποιησεως,η οποια
επιφανειακως δεν χειριζεται πολιτικα θεματα..
.
Η ιδιαιτερη σπουδαιοτητα του Θουκιδιδη εστιαζεται ,σημερα,σε
μια συγκεκριμενη σταση του εναντι της πολιτικης προβληματικης,σε οτι αφορα την
συσταση και την ριζικη δομη της εικονας της ελληνικης Πολεως,την οποια αναταμει
με εκπληκτικο τροπο.Ο Νιτσε σχετικως αποφθεγγεται...Η επιλογη της
θεραπειας και της λυτρωσεως μου απο καθε
ειδους πλατωνισμου,ηταν παντα ο Θουκιδιδης.Ο Θουκιδιδης και ισως ο πριγκηψ Μακιαβελι,ειναι σε μενα συγγενεστεροι,δια
της τραχιας Βουλησεως τους,να μην εχουν ουδεμια αποκοσμη αυταπατη.Τολμουν και
ατενιζουν την λογικη στα σπλαχνα της
πραγματικοτητος και οχι στην αφηρημενη...Λογικη,ουτε στην ..Ηθικη..
.
Και συνεχιζει ο Νιτσε...Εναν νεο κλασικως μορφωμενο ανθρωπο
μπορει να.. θεραπευσει απο την εξιδανικευμενη εξωραιστικη εφεση των Ελληνων, μονον ο Θουκιδιδης.Ο Θουκιδιδης
πρεπει να μελετηθει ενδελεχως.Και ο λογος του και ο βαθυτερος στοχασμος του.Σε
αυτον τον Ιστορικο αποδομειται η ηθικη ,ιδεαλιστικη και αθαιροβατικη σταση των
σωκρατικων σχολων σκεψεως.Διοτι η ελληνικη φιλοσοφια ειναι ο εκφυλισμος του
ελληνικου ενστικτου..
.
Ο Θουκιδιδης ειναι η μεγιστη και τελειωτικη αποκαλυψη της
δυνατης,αυστηρης και σκληρης συναψεως με την ρεουσα πραγματικοτητα,η οποια ηταν
το υποβαθρο ορμεφυτου των αρχαιοτερων Ελληνων..Το Θαρρος ενωπιον της προκλητικης
πραγματικοτητος,διαχωριζει τις προσωπικοτητες του Θουκιδιδη και του Πλατωνος.Ο
Πλατων ειναι ..δειλος μπροστα σε αυτην την ωμη πραγματικοτητα και καταφευγει
στον κοσμο των Ιδεων.Ο Θουκιδιδης εχει μεσα του ,την υπαρξιακη βια.. και
συνεπως την κατεχει......
.
Οσο σκληρη και αν
ειναι αυτη η κρισις του Νιτσε,αναβλυζομενη απο την γνωστη αλλα και αδικαιολογητη απεχθεια του προς την
εκφυλιστικως εκχριστιανισμενη εκδοχη του πλατωνισμου και των σκιων του
πλατωνικου Σωκρατους των.. σοφιστικων
εκτροχιασμων,παρα ταυτα,μας πειθει για την αδυσωπητη ,επικαιρη αναγκαιοτητα
επαναπροβολης του Θουκιδιδη.Ο Θουκιδιδης ειναι η τελεια αποκορυφωση της
ελληνικης διανοητικης γενναιοτητος,ενωπιον της ζωσης πραγματικοτητος του
γιγνεσθαι..
.
Αποδιδει απαραμορφωτο το απεικασμα των περιγραφομενων
εξελιξεων της ελληνικης Πολεως,οχι με το παρατηρητικο θεωρητικο ματι ενος
ηθικου Κηρυκος η,διδασκαλου ,αλλα δια της αψιμυθιωτης αναπαραστασεως των
βαναυσων γεγονοτων.Διαφωτιζει τον αναγνωστη,ο οποιος διαθετει την αναλογη
αποφασιστικοτητα,να αισθανθει το τραγικο μεγαλειο της αναγκαιοτητος της στασεως
θαρρους ,ενωπιον αυτης της αδηριτου πραγματικοτητος των ιστορουμενων
συμβαντων..
.
Εξοπλιζει τον μελετητη με το πνευμα ενος ηρωικου ρεαλισμου
,το οποιο εσαει ειναι το καλλιτερο οπλο για την αντιμετωπιση των προκλησεων ,οι
οποιες αναφυονται απο την εμπρακτη πολιτικη.Το Θαρρος και η τολμηρη ευψυχια
,ενωπιον της ρεουσας εξελιξεως της πραγματικοτητος,αποτελουν τα βασικα
στοιχεια,ανευ των οποιων ο αγνοτερος ιδεαλισμος αυταπαρνησεως και
θυσιας,εκτραχηλιζεται σε μια μοιραια ,στειρα απολιτικη ψευδαισθηση..
.
Τοιουτοτροπως κερδιζεται η εναργης αντιληψις ,οτι ο ανθρωπος
δυναται να διαμορφωσει τις εξελιξεις της ιστορικης πραγματικοτητος,γνωριζοντας
τους εσωτερικους,τραχεις νομους της και να εντρυφησει σε μια οδυνηρη
αληθεια..Οι εποχες καταπτωσεων των λαων ειναι συχνα,αποτελεσματα επιρροης
αποκοσμων,ασαρκων..ιδεαλιστικων παροραματων.Και σε αυτο το κρισιμο σημειο,
εγκειται η θεμελιακη αποστολη καθε γνησιας πολιτικης παιδειας..
..
Η εγκολπωσις του ανθρωπου σε αυτην την κοσμικη υποστασιακη
ιστορικη ροη,η πληρης συνειδητοποιησις της,η ρεαλιστικη της θεασις και η
αντλησις συμπερασματικων διερευνητικων δυνατοτητων τολμηρων επεμβασεων στην
πορεια της..Και αυτη η πνευματικη στασις,προυποθετει αμεταθετως την ρεαλιστικη
ματια των εργων του Θουκιδιδη και της πολιτικης παιδευτικης αξιας τους.Δια
μεσου αυτης της οπτικης προσεγγισεως,συνανταμε το υπεροχο κοσμοθεωρητικο ιερο
υποβαθρο της ελληνικης Ρατσας.Την βαθυτατη πιστη στην αισθησιαρχικη,ιστορικη
πραγματικοτητα.Την αυστηρη πεποιθηση ,οτι το αληθες νοημα του
γιγνεσθαι,ενυπαρχει στο αεναον Ειναι του..στην φυσικη του ριζα...
.
Ειναι ο σοφος ρεαλισμος,τον οποιο ο Ελληνιστης Γερμανος
Γκαιτε,εξεφρασε ευλογως στην αποφθεγματικη του ρηση..Μην αναζητατε τιποτα
οπισθεν των φαινομενων..Αφ εαυτων ειναι και το νοημα τους..Αυτη ειναι η
ενδοκοσμικη πιστις,η οποια αποστασιοποιει τον ανθρωπο,απο την παγιδα της
οιησεως αλλα και απο την χοανη της απελπισιας και της ανανδρου παραιτησεως απο την τραγικη και συχνκις,θανασιμη ζωτικη βια
της.Αυτη η αληθεια αποτυπωνεται με εξαισια αφοπλιστικοτητα στην τραγικη ιστορια
του Θουκιδιδη..
.
Το εργο του Θουκιδιδη,θα μπορουσε καλλιστα να φερει τον
ευγλωττο τιτλο..Η γενεσις,η ακμη και η παρακμη της Πολεως..Ο μεγας ιστορικος
εγραψε το βιβλιο του,με την βαθεια οξυδερκεια του ακλονητου θαρρους του,μπροστα
στην ροη των γεγονοτων.Με την πεποιθηση οτι η ελληνικη Πολις,προσεγγιζει
αμετακλητως την καταφθορα της.Αυτη η πικρη καθομολογια,εξωτερικευει την σταση
ενος ανδρος,τον οποιο αρπαζει το πεπρωμενο και βιωνει την βαραθρωση ολων των
αξιων και των πραγματων,τα οποια εδιδαν νοημα και σημασια στην ζωη
του.Περιγραφει μια τραγικη ιστορικη εξελιξη,την οποια ομως αδυνατει ο ιδιος να
μετατροπαλισει..
.
Αυτη ειναι η ηρωικη μορφη της αυτοκυριαρχιας του ανθρωπου,η
οποια δεν ταυτιζεται με τον αλαζονικο και περιφρονητικο σχετλιασμο των σοφιστων
σκεπτικιστων,αλλα εκπηγαζει απο την ενδομυχη πιστη σε ενα υπερκειμενο πνευμα. Η
εν θεματι, τοποθετησις του Θουκιδιδη ,μας αφηνει ανετα να υποψιαστουμε,για
ποιον λογο ,τοσοι μεγαλοι πολιτικοι ανδρες,αν και ειναι κατα βαθος
ανθρωπολοιδωροι,δεν παυουν ποτε να πολεμουν για τις δημοσιες υποθεσεις..
.
Η βιοτικη πιστις και στασις του Θουκιδιδη,διακρινει το
ρεαλιστικο ,κριτικο ιστορικο του μεγαλουργημα.Εκφραζεται με αρρενοπρεπη
αποφασιστικοτητα και εκδιπλωνεται σε μια ωμη και ακεραια ερμηνεια της
απαραμορφωτου πραγματικοτητος,διατυπωθεισα στην αψευδη μεγαλοπρεπη ομολογια
του....Ηθελα να περιγραψω τα περιστατικα αυτου του πολεμου,οχι με την συρραφη
σπερμολογιων,ουτε με την δικη μου αυθαιρετη εξηγηση τους,αλλα κατεγραψα
γεγονοτα,στα οποια ημουν παρων,η ,απο διηγησεις συμβαντων,την βασιμοτηττα των
οποιων,οσο ηταν εφικτον,προσεπαθησα ευσυνειδητως να εξετασω.Και αυτο ηταν μια
βασανιστικη αναδιφηση,διοτι οι αυτοπτες μαρτυρες τους,ηταν επηρεασμενοι απο
μεροληπτικοτηττα η,απο επιλεκτικο μνημονικο...
.
Και συνεχιζει ο Θουκιδιδης...Η αφηγηματικοτητα μου,εφοσον
δεν περιλαμβανει μυθωδεις αναφορες,μπορει και να μην ειναι και τοσο
διασκεδαστικη και ευχαριστη στον αναγνωστη.Αλλα ομως,οποιος θελει να γνωρισει
τι πραγματικα συνεβη,και τι θα συμβει παρομοιως και στο μελλον,διοτι η Φυσις
του ανθρωπου παραμενει αναλλοιωτη,τοτε θα ωφεληθει και αυτος,αλλα και εγω θα
ικανοποιηθω..Εγραψα αυτο το βιβλιο ,ως ενα διαρκες πνευματικο αγαθο των ανθρωπων,αδιαφορωντας
για την προσκαιρη ευαρεστη απηχηση του..
.
Ηταν πραγματι ακραδαντη
η πιστις αυτου του Ιστορικου,στην αιωνια δυναμικη του υπαρξιακου
Ειναι.Αυτη η συναρπαστικη αυρα της,τον ενεπνευσε να συγγραψει μια δραματικη
Ιστορια,η οποια και τον ιδιο παρεσυρε
στον θορυβωδη στροβιλο της,αλλα κατορθωσε να την αποσπασει απο την καταβυθιση
της στην ληθη,και να την μεταλαμπαδευσει στις επερχομενες γενιες,στις οποιες
ουτε ο ιδιος,ουτε οι συγχρονοι του εχουν το περιθωριο να υπαρχουν,αλλα παρα
ταυτα,τις ωφελει και τις προσφερει διδακτικα νοηματα..
.
Η συγκλονιστικη μεγαθυμια αυτης της πιστεως,καθηλωσε μετα
δεους, τις επομενες χιλιετηριδες στον θησαυρο της κληρονομιας αυτου
ηρωικου,τραγικου πολιτικου ανδρος.Και οι επιγονοι ,εμαθαν και μαθαινουν τι
σημαινει πολιτικη πραγματικοτητα.Ορθοτατη και η αποψις του Χεγκελ,συμφωνα με
την οποια ,το εργο του Θουκιδιδη,αποτελει την εντυπωσικοτερη νικη και το
σημαντικοτερο κερδος της ανθρωποτητος απο τον πελοποννησιακο πολεμο..
.
Ετσι λοιπον,αυτο το εργο του Θουκιδιδη ειναι η αποκαλυψις
της πιστης μεγαλοψυχιας και της γενναιοτητος ,ενωπιον της πραγματικοτητος και
το κλασικο αντικειμενο της παιδευτικης αποστολης της εποχης μας.Πρεπει να ειναι
το θεμελιο της πολιτικης
Αγωγης.Μελετωντας αυτο το αριστουργημα ο νεος ανθρωπος,ο οποιος ακομα δεν
μετεχει ενεργως στα δημοσια δρωμενα,ουτε φερει ευθυνη για την δρομολογηση
τους,θα μυηθει στην αιωνια δομη του πολιτικου βιου και στην εμπρεπουσα
λειτουργια της πολιτικης ταξεως ενος λαου..
.
Η ανεξαλειπτη σπουδαιοτης αυτου του ιστορικου εγχειριδιου,εντοπιζεται
στο γεγονος της ισχυρας Βουλησεως ενωπιον της πραγματικοτητος,η οποια διακρινει
τον Θουκιδιδη ,ως ιστορικο ερευνητη αλλα και ως ιστοριογραφου.Η ιδιαιτεροτητα
του επισημαινεται στην αρετη του,να μην περιγραψει απλως την σειρα των συμβαντων
του πολεμου,αλλα να γραψει Ιστορια.Αφηγειται αλλα και νουθετει..χωρις οχληρες
παρατηρησεις,πως εξελισσονται τα γεγονοτα,πως κλιμακωνονται ,πως λαμβανουν
δραματικη τροπη,αλλα κυριως καταγραφει και απαθανατιζει την ψυχρη,φυσικη
αναγκαιοτητα τους και την αδιασπαστη αλληλουχια τους...
.
Καταδεικνυει μεσα απο την Ιστορια του,την οποια στελεχωνει
με αναλυτικες λεπτομερειες,με τις ολιγοτερες κατα το ανθωπινως δυνατον,
ηθικιστικες κρισεις και προσωπικες μεροληπτικες παρεμβασεις,την χρησιμη ωφελεια
της για το μελλον.Προσφεροντας την δυνατοτητα για τους μελετητες της,να
ενεργησουν σε αναλογες πολιτικες περιπτωσεις,κατα τροπο σωτηριο,οπως σημειωνει
ευλογως ο J.Burckhard...
.
H
προσωπικη εκφραστικη ικανοτητα του Θουκιδιδη,η σφραγιδα της γλωσσικης του
ακτινοβολιας,εκπυρωνει την χαλυβδινη εσωτερικη του Θεληση ,στην ιστορικη του
ανθρωπολογια,αλλα και στην απαραγραπτη ταυτιση του ατομου με την μοιρα της
Πολεως του..Ο Dilthey
αποτυπωνει με ανυπερβλητο τροπο τον εκρηκτικο και ρεαλιστικο αιωνιο δυναμισμο
του υφους του Θουκιδιδη..Οι Ελληνες ειχαν τον Θουκιδιδη,ο οποιος απαθανατισε
και κατεγραψε την ανειπωτη δυστυχια του πολεμου τους,με την αιχμη του ξιφους
του...
Αν θελουμε να επιχειρησουμε
την αμεση συνδεση με την πολιτικη
πραγματικοτητα του Θουκιδιδη,δηλαδη με την καταγραφη της ελληνικης ικανοτητος προς πολιτικην
υπαρξιν,δια των ερμηνειων και επιλογης βασικων αποσπασματων του εργου του,θα
αντιμετωπισουμε δυσκολια,λογω της πολυτιμης σημασιας ολων των μερων του βιβλιου
του.Προσπαθωντας να ικανοποιησουμε τις επικαιρες αναγκες της σημασιολογιας των
μηνυματων του,εστιαζουμε την προσοχη μας ,πρωτιστως στα σπανια σημεια,οπου ο
συγγραφευς εκφερει προσωπικη,η και ακομα..ηθικη κριση,και ασφαλως στους
περιφημους Λογους των πρωταγωνιστων του μεγαλου δραματος..
.
Αυτοι οι περιωνυμοι Λογοι,δεν
αποτελουν αυθεντικα ντοκουμεντα υπο την εννοια της συγχρονου ιστορικης
επιστημης,αλλα σιγουρα αποτυπωνουν ενα πνευμα,συμφωνα με τo νοημα που εδινε στην τεχνη ο Zola,στο οποιο αποδιδει ενα
κομματι αληθειας,σφραγισμενο απο τον ιδιαιτερο χαρακτηρα του δημιουργου.Οχι μια
αυθαιρετη εκδοχη της,ειδωμενη απο την ιδιομορφια της ιδιοσυγκρασιας,αλλα μερικος
ουσιαστικος ρεαλισμος,με την ισχυ της στιγμιαιας οπτικης του.Υπο την συγχρονη
ορολογια,οι Λογοι στην Ιστορια του
Θουκιδιδη ειναι υπαρξιακες αναλυσεις..
.
Με την ιδιαζουσα ζωντανια του
λογου του ,καθε ομιλητης δεν εκφραζει την στεγνη, υποκειμενικη του αποψη,αλλα
οπως ο ιδιος ο Θουκιδιδης,στην αρχη του εργου του υπογραμιζει..εκδηλωνει το
ξεχωριστο αντικειμενικο νοημα ενος
σημαντικου γεγονοτος,εκφραστικο οργανο
του οποιου ειναι ο ιδιος ο ομιλητης.
Ο Θουκιδιδης ειναι προικισμενος με την μεγαλη αρετη,η οποια χαρακτηριζει
την ελληνικη τεχνη..Να παρεχει εντυπωσιακη συμπυκνωμενη διασταση στις ζωτικες
εκφανσεις,χωρις να συρρικνωνει την γλαφυροτητα τους.Και αυτη ειναι η
σφραγιδα,που χαριζει την αιωνιοτητα στο εργο του....
.
Ο επιταφιος λογος του Περικλεους
το 431,προς τιμην των πεσοντων πολεμιστων του ιδιου ετους,ειναι ταυτοχρονως
ενας πανηγυρικος λογος για την ζωσα αλλα και για την θνησκουσα Πολη.Αυτη η
εξεχουσα ομιλια,η οποια αποτελει το σπουδαιοτερο βαθρο του ιστορικου
εγχειρηματος,περιγραφει με υπεροχο ,ανεπαναληπτο τροπο,το γιγνεσθαι και την
ουσια του φαινομενου,το οποιο οι Ελληνες αποκαλουσαν,Πολις...
.
Ο Θουκιδιδης,δια του στοματος του
Περικλεους,εμπνευσμενος απο το δεδομενο της τραγικης ανεπαρκειας της
αποπειρας ακομα και της φλογεροτερης
ρητορικης προσεγγισεως της επιβλητικοτερης μορφης μαρτυριας πολιτικης
υπαρξεως,τον ηρωικο θανατο,δεν παρασυρεται σε εναν τυπικο πατριωτικο λογο,αλλα
καταθετει μια πολιτικη ομολογια πιστεως.Υπενθυμιζει στους ακροατες,την αιτια
της θυσιας των μαχητων..Το Ιδανικο της υπερασπισεως της Πολεως...
.
Το ελληνικο ενστικτο
,αντιλαμβανεται την πολιτειακη συγκροτηση,οχι σαν ενα συμπλεγμα πολιτικων
συμφωνιων,τις οποιες υπογραφει το ατομο με το κρατος βασει ορθολογιστικων
υπολογισμων για να περιορισει την εξουσια του,οπως πρυτανευουν οι θεωριες της
εποχης του ευρωπαικου διαφωτισμου,αλλα ως μια φυσικη κοινοτητα.Η φυσιαρχικη
ιστορικοτητα του ανθρωπου ,ως ..ζωον πολιτικον..θεμελιωνεται στην πατριδα και
στο αιμα.Ειναι η σταθερη,διαχρονικη σχεση ανθρωπων του ιδιου Γενους με το ιδιο
εδαφος.Και αυτο το στοιχειο ,αποτελει την βασικη προυποθεση δημιουργιας της
Πολεως..
.
Η Πολις ειναι το πεπρωμενο και
οχι το θεμα επιλογης μιας συγγενους ομαδος ανθρωπων,ενωμενων δια της κοινης
γης,ως ριζας του χωρου και δια του αιματος,ως αλληλουχιας του χρονου.Απο αυτην
την δεσμευτικη σχεση,προερχεται και τροφοδοτειται η δυναμικη της συνεκτικοτητος
των γενεων και της ιστορικης τους αποστολης.Να διατηρησουν την πατρογονικη
κληρονομια και να αυξησουν την ισχυ της πατριδος.Να θωρακισουν με αδιαλλακτη αποφασιστικοτητα την ανεξαρτησια και την αυτεξουσιοτητα της.Η
Βουλησις αυτης της υπερτατης,κοινωνικης ανθρωπινης στοχευσεως,καλειται
αυταρκεια.Και το εχεγγυο της ειναι η Δυναμις..
.
Το υπεροχο μεγαλειο της αθηναικης
πολιτειας ειναι ο αγωνας των γενεων για την εκπληρωση του καθηκοντος της
ελευθεριας και της ισχυος της πατριδος.Στην κοινη δραση σε αυτο το φυσιοκρατικο
ιστορικο καθηκον της κυριαρχιας της αυτονομου πατριδος,εδραιωνεται και
εκτρεφεται το φρονημα και ο τροπος ζωης
των πολιτων.Με αυτο το πνευμα,θεμελιωνεται η ευταξια της πολιτειακης
συστασεως και αιτιολογησεως της Πολεως--Κρατους και με αυτη την αυταξιακη
αρχη,διαμορφωνεται η συνεκτικη δυναμις,η οποια μεταστοιχειωνεται σε ιστορικο
προταγμα της πολιτικης εκφρασεως του λαου..
.
Οποιος θελει να κατανοησει την
αληθη σημασια της εννοιας του εν λογω πολιτικου, κρατικου οργανισμου ,δεν θα
πρεπει ουδεποτε να παραθεωρησει τις αρχεγονες ριζες δημιουργιας του,το Αιμα και
το πατριον εδαφος.Η ιστορικη εκδιπλωσις της θελησεως της πολιτικης κοινοτικης
ελευθεριας,η οποια κατοχυρωνεται με την στιβαρη εφεση της ισχυος,καθοριζει
αμετακλητως την αυτοπραγματωση των νομων,των κανονων και της ηθοπραξιας του
εθνικου πολιτικου πολιτισμου..
.
Οσο ακλονητη και αν ειναι αυτη η γνησια πολιτικη
ανθρωπολογια,επερειδομενη στην Φυλη και στην Γη της,δεν περιοριζεται στην
αρχηθεν νατουραλιστικη,αλλα διευρυνεται στην υπερτατη εκδοχη της,στο πλαισιο
της κοινωνικης πολιτικοποιησεως του ανθρωπου,ως πολιτικου ζωου,στην οποια
αποκταει λογικη και γλωσσικη υποσταση.Ο
Θουκιδιδης εντοπιζει το πολιτικο πνευμα,ανευ του οποιου δεν υφισταται η
ιστορικη ευρωστια της Πολεως,αλλα και το πεδιο δρασεως του ,στον υπο κυριαρχιαν
χωρο της.Αυτο το πνευμα οικοδομει την συνολικη υπαρξιακη πληροτητα σε ενα
ιστορικο εδαφος, ανθρωπων του ιδιου Αιματος,της ιδιας Ρατσας,με κοινο πεπρωμενο
και με συνειδηση ενιαιας αποστολης..
.
Η αρμονικη συσσωρευσις των
ζωντανων δυναμεων του ομογενους λαου,η μεταπλασις τους σε μια πολιτειακη ταξη
,στηριζομενης στις φυσικες και ιστορικες του πηγες,η διαρκης ανανεωσις τους
ειναι η μεγαλες υπαρξιακες προκλησεις,τις οποιες καλειται να διαχειριστει η
πολιτικη τεχνη.Σαφως η Πολις ειναι ενα σχημα κυριαρχικης εξουσιας και Δικαιου. Ο
οργανισμος παραμενει λυσιτελης,μονον οταν υπηρετει τις αναγκες της Πολεως και
ενισχυει την διαχρονικη της επιβιωση και κατισχυση..
.
Η Πολιτεια πρεπει να εγγυαται την
απαρακωλητη αναπτυξη των ζωντανων δυναμεων και των ικανοτητων του ομορριζου
λαου και να θωρακιζει την ελευθερα δραστηριοποιση τους,δια των νομων
της.Αυτο πρεπει να ισχυει και στην ατομικη
εξελιξη.Στο σημειο αυτο,φθανουμε σε ενα εσαει βασικο ζητουμενο.Σε μια εποχη
ωριμανσεως του λαικου βιου,οπου η αφυπνισις της ατομικης,ξεχωριστης
αυτοσυνειδησιας προκαλει ενταση στην σχεση της με την κοινοτικη της εξαρτηση..
.
Αν και το ατομο,ειναι βαθεια
ριζωμενο στον μητρικο κολπο της φυλετικης του ομαδος,αισθανεται την
ιδιαιτεροτητα του ,ως αυτονομη οντοτητα.Υπαρχουν πολλοι τροποι αντιμετωπισεως
αυτου του φαινομενου.Ο σοφιστικος διαφωτισμος κηρυξε την απολυτη ανεξαρτησια του
ατομου.Η σπαρτιατικη απαντησις ειναι η πληρης υποταγη του ατομου στην ομαδα.Ο
Θουκιδιδης αρνειται και τις δυο προαναφερθεισες θεσεις,οι οποιες
ακρωτηριαζουν,εκαστη δια της μονομερειας της,την ανθρωπινη ολιστικοτητα..
.
Εφοσον,σημερα,εχουμε εχουμε
γνωρισει επαρκως τον αχαλινωτο ατομικισιμο και τις αντιφυλετικες του
εκτροπες,δεν θα πρεπει να περασουμε στο αλλο ακρο της κρατικης
απολυταρχιας.Οποιος στην εποχη μας, ερωτοτροπει μονοιδεαστικως,με το προτυπο
της Σπαρτης,θα πρεπει να ειναι ετοιμος να απδεχθει και πολλα πραγματα,τα οποια
εξωραιζουν την ζωη.Την Κουλτουρα και την υψηλοτερη αξια του ανθρωπου.Καθως
επισης να συνειδητοποιησει το ιστορικο μαθημα,οτι η σπαρτιατικη ιδεολογια ,αν
και κατεπνιξε την διανοητικη κουλτουρα,δεν μπορεσε τελικως να διασωσει την κρατικη της επιβιωση..
.
Συμφωνα με την ρηση του Dilthey ...Τα δωρικα κρατη
κατεστραφησαν ,παρα την αυστηρα εκπαιδευτικη τους αγωγη,διοτι με τον αποκλεισμο
της επιστημονικης ελευθερας δρασεως,τα εγωιστικα ενστικτα της στρατιωτικης
φιλοδοξιας εξετραπησαν σε ματαιοδοξια...Ο Θουκιδιδης ,δια της ορθης
ανθρωπολογιας του,αποδοκιμαζει και την σπαρτιατικη παραμορφωση των κοινωνιων
αλλα και την λιμπεριαλιστικη εγωμανη ιδιωτικοτητα των σοφιστων...
.
Εναντι αυτων των μη
κατονομαζομενων ,αλλα ευδιακριτων ακραιων τασεων,ο Θουκιδιδης προτασσει μια
αρμονικοτερη εικονα της πολιτικης υπαρξεως,η οποια διακρινεται στην κατοχυρωση
ενος μεγαθυμου σεβασμου στην ιδιωτικη σφαιρα του ανθρωπου,στην καλλιτεχνικη και
επιστημονικη του αναπτυξη.Και σε αυτο το πολιτικο κοσμοειδωλο,η Νεολαια εκπαιδευται
οχι για το κρατος,αλλα για την επιτελεση των πολιτικων της καθηκοντων,εντος του
κρατους...
.
Οταν ο Περικλης στο περιφημο λογο
του,χαρακτηριζει τας Αθηνας,ως την ανωτατη Σχολη της Ελλαδος,εχει στον νου
του,την αρμονικη,κλασικη συζευξη της κοινοτητος και του ατομου,η οποια
επιτυγχανεται δια της Παιδειας.Η ανθρωπολογικη
στασις του αττικου πνευματος,εκφρασθεισα ,σε αυτην την ομιλια,αποθεωνει
το κληρονομικο χαρισμα της ελληνικης Φυλης,το οποιο παραμενει προσηλωμενο στο
καθαρο ανθρωπινο ενστικτο..Στην βιωματικη αυτη Θεαση,δεν υπαρχει χωρος για διχαστικη συρραξη του σωματος με το
πνευμα και την ψυχη.Ο ανθρωπος ζει εναρμονισμενος στην αρχικη του ενοτητα.Το
ιδανικο ειναι η Πολις του και η λαικη της κοινοτητα,η οποια εξελισσεται
,υποληπτομενη τις ιδιωτικες δυναμεις..
.
Στην ανθρωπολογικη πολιτικη του
Θουκιδιδη ολα τα μερη της πραγματικοτητος,αλληλοσυμπληρωνονται και
ολοκληρωνονται ,χωρις ετεροβαρη παρεκτροπη.Και αυτη η επιδιωκομενη ευρρυθμια
καθιστα τον ανθρωπον..πολιτικον ζωον..αποφευγοντας τον διχασμο του σε θεωρητικα
και πρακτικα αντικρουομενα στοιχεια διαμελισμου του.Ο μεγας Ιστορικος ειναι
κατηγορηματικος..Ανθρωπινη πραξις ειναι η σωφρων πραξις.Τοσο καθαρωτερη η
θεωρια,τοσο δραστικοτερη η πραξις.Το δυνατοτερο πνευμα συνανταται στην
υψηλοτερη μορφη της Βουλησεως για
δραση..
.
Το ιδανικο προπλασμα του
Θουκιδιδη ειναι ενας αυτεξουσιος ομογενης λαος,με αυτεξουσιους πολιτες.Η Πολις
ειναι η πραγματωσις της ιερας θειας κοσμικης Θελησεως ,εντος της Ιστοριας.Και
επειδη ολα αυτα δεν ειναι μονον λογοι, αλλα αληθεια και πραξις,στην ομιλια του
Περικελους εξεχουσα θεση κατεχει ο Θανατος.Η Θυσια των πολεμιστων πολιτων για
την ελευθερια και την κυριαρχια της Πατριδος..Η αποφασιστικοτητα τους και η
αυταπαρνησις τους.Και αν ο θανατος για το μεμονωμενο ατομο δεν εξαντλει ποτε
την δικαιολογηση και ιχνηλατηση της αναποτρεπτου επελευσεως του,η ηρωικη θυσια
για την Πατριδα εμπλουτιζει τον θανατο ,με την υπερτατο δικαιωμα της Πολεως επι
του ατομου.
.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΙΣ ΑΠΟ
ΤΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ .ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΛΑΓΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.